Błażek
Sołtys
Renata Zyśko
Błażek 48 , 23-320 Batorz
Historia i dziś
Po zagładzie Majdanu Batorskiego ,który był utożsamiany z Błażkiem w 1711 r. osadnictwo w obawie przed nawrotem choroby zostało zaniechane a zapowietrzone zagrody spalone.
Wieś Błażek w obecnych granicach nie jest kontynuacją wcześniejszej osady. Obecny układ wsi jest bowiem przesunięty około 2 do 3 km na południowy wschód od starej osady. Potwierdzają to także używane przez pewien czas nazwy „Majdan Batorski” przemienienie jako „Majdan” i „Jarowy grunt” oraz „Majdan Błażek” używany już powszechnie po roku 1800.
Około 1750 r. według zapisów parafialnych w księgach metrykalnych parafii Batorz oraz archiwów AOZ Majdan Batorski pojawia się jako duża i ludna wieś. W roku 1765 istniała duża potażernia położona prawdopodobnie w środku wsi w tym miejscu w latach 80-tych XX w. znajdowała się buchta. Do dziś znajdują się tam duże ilości popiołu a gospodynie kopią tam ziemię do kwiatów doniczkowych. W okresie późniejszym po zaniechaniu produkcji potażu z powodu braku drewna mógł być w tym miejscu browar o czym wspominają zapiski z roku 1797 (AOZ).
Zasiedlanie wsi przez młode małżeństwa , dzięki dużej rozrodczości i braku chorób było bardzo dynamiczne. Jako że w roku 1787 wieś liczyła już 701 mieszkańców. Jednak w ciągu następnych 30 lat liczba ludności gwałtownie spadła osiągając 1827 r. 375 osób. Na ten stan rzeczy mogło wpłynąć kilka czynników , przede wszystkim choroby a zwłaszcza febra, która dziesiątkowała głównie dzieci, w latach 1801 – 1814.
Obok tego powodem ubytku ludności było wyodrębnienie się Aleksandrówki, ze względu na regulacje administracyjne 1827 r. a także wojny napoleońskie gdyż do służby powoływano młodych chłopaków. Dopiero pod koniec XIX w. liczba ludności przekroczyła 700 osób. W latach 80-tych XIX w. do wsi Błażek przyjechał przedstawiciel rosyjskich władz oświatowych , zachęcał mieszkańców aby wyrazili zgodę na budowę szkoły , jednak takiej zgody nie było i dlatego szkoła która miała powstać w Błażku, powstała w Stróży.
Pierwsza III oddziałowa szkoła w Błażku mieściła się naprzeciwko sadzawki w budynku Ordynacji – obecnie posesja Kostrzewów.
Szkołę prowadziła tylko jedna nauczycielka, później nauczycielem był Józef Baran , mieszkał u rodziny Jagiełów. Przed formalnym istnieniem szkoły dzieci wiejskie w ich własnych domach uczył przed I Wojną Światową nauczyciel samouk Tylus Wojciech.
Powszechnie mieszkańcy Błażka korzystali z wody zaskórnej, która mogła być zakażona , głębsze studnie mające wodę lepszej jakości były w miejscu gdzie jest obecnie kościół , oraz na posesji Jaworskich. W miesiącach czerwiec i lipiec 1915 r. pomiędzy lasem a wsią toczyły się zacięte boje w których zginęło ok. 100 żołnierzy, Rosjan i Austriaków.
Do maja 1926 r. Błażek należał do odległej o 9 km. gminy Brzozówka, a w roku 1926 wszedł w skład nowo utworzonej gminy Batorz. Ochotnicza Straż Pożarna w Błażku powstała w 1931 r. po pożarze który zniszczył zabudowania Sokoła Szymona. Założycielami straży byli: Baran Józef-nauczyciel i Koguc Szymon – rolnik z Błażka.
W roku 1934 została zakupiona ręczna sikawką, za pieniądze z rozebranej i sprzedanej karczmy, która istniała w Błażku w 1827 r. Sprzęt strażacki był przechowywany w prywatnych poddaszach i stodołach członków straży. Dopiero po wojnie zakupiono od rolnika nazwiskiem Biały drewnianą stodołę w której przechowywano sprzęt i organizowano zabawy taneczne.
Przed II Wojną Światową. istniały w Błażku dwie orkiestry dęte. Jedna pod nazwą” Mazurów” , druga „Tylusów”. Po stopniowej zmianie składu z orkiestry Mazurów wyłoniła się orkiestra „Małków”, istniejąca do około 1970 roku, a z orkiestry Tylusów wyłoniła się orkiestra „Panków” istniejąca do połowy lat 80-tych.
Przed II Wojną Światową istniało w Błażku kilka wiatraków, które produkowały ospę dla inwentarza i mąkę razową na chleb. Jeden z nich na polu Sokoła Bronisława, jego właścicielem był Rutkowski . Tuż przed wojną rozebrali go Sokołowie , Drugi wiatrak istniejący w odległości ok.300 m. miał na swoim polu Sulowski Wawrzyniec. W czasie gwałtownej burzy w 1939 r. został zniszczony i rozebrany.
Trzeci wiatrak istniał u Jagieły Aleksandra, po wojnie Jagieło wspólnie z młynarzem z Szastarki zamierzali kupić walce do produkcji mąki pytlowej, lecz w skutek rezygnacji wspólnika z Szastarki modernizacji zaniechano. Dlatego do końca lat 60-tych produkował razówkę, a w zabudowaniach gospodarczych także kaszę. W związku z dużym zapotrzebowaniem na olej jadalny z lnu podczas okupacji istniała u Ożoga olejarnia, którą zlikwidował w latach 50-ych XX w.
Przed II Wojną Światową istniała także w Błażku cegielnia polowa u Sulowskiego Wawrzyńca, obecnie posesja Sosnówki Eugeniusza. Została zlikwidowana ze względu na słabą jakość cegły. W okresie międzywojennym ze względu na brak opieki lekarskiej i epidemie istniała duża śmiertelność ludności w różnym wieku. Bezpośrednio po I Wojnie Światowej grasowała grypa „hiszpanka” później szkarlatyna i gruźlica. Ze względu na duże zagęszczenie i niewielkie powierzchnie gospodarstw powszechne było ubóstwo w śród ludności. Kilka rodzin wyjechało za „chlebem” do Ameryki, niektórzy zarobili trochę pieniędzy i powrócili.
W okresie wojny i okupacji w Błażku nie istniały organizacje o charakterze narodowo – wyzwoleńczym natomiast wieś była atakowana przez grupy zwane „bandami”, których celem był rabunek mienia mieszkańców zarówno pochodzących z Błażka jak i miejscowości ościennych. Osoby należące do AK, oraz próbujące zaprowadzić porządek były narażone na szykany, pobicia a nawet śmierć ze strony tych bojówek.
Najtrudniejsze zadanie podczas okupacji mieli do spełnienia sołtysi, musieli wyznaczać osoby do transportowania n.p. urzędników, czy Niemców a niekiedy i partyzantów, brali udział przy konfiskacie mienia rolników w ramach kontyngentu, oraz udzielać informacji Niemcom o bandach i partyzantach, a partyzantom o zamiarach Niemców. Osoby które odmawiały lub nie mogły oddać kontyngentu mogły być narażone na represje Niemców . M.in. zagrożono spaleniem zabudowań Kędziory Piotra za takie nieposłuszeństwo jednak strażacy rozebrali te budynki zanim przybyli Niemcy.
Z kolei posiadający sklep Baran Paweł który odmówił wydania bandom alkoholu i jedzenia , zabudowania jego zostały spalone (marzec 1944). Największa tragedia rozegrała się w dniach 4-5 listopada 1942 r. w tym czasie Niemcy złapali i wywieźli do obozów koncentracyjnych dwa wagony ludzi 50-60 osób, z których część mogło uciec. Na miejscu zastrzelili również około 30 osób.
W końcu lipca 1944 r. do Błażka zbliżał się front rosyjsko-niemiecki. W czasie walk spłonęło kilkanaście zabudowań od pocisków zapalających. Pozostawiony zaminowany samochód niemiecki spowodował śmierć kilku osób, które próbowały zabrać części z tego samochodu.
W okresie międzywojennym i po wojnie kilka rodzin z Błażka posiadało warsztaty tkackie, które produkowały głównie płótno lniane oraz derki chodniki itp. M.in. warsztaty takie były u rodzin: Sokołów, Paździerzów, Wosiów, Tylusów, Smylów i Pastuchów. Było także kilka brygad cieśli min. ”Czarne Sokoły”, brygada Pizonia Leona i Kędziorów.
W okresie bomu budowlanego lata 60 i 70-te ubiegłego wieku oraz obecnie pracowały i pracują liczne brygady murarzy. Szyciem kożuchów w latach 70 – 80-tych zajmowały się rodziny: Skrzypka Leona, Skrzypka Stefana i Wosia Bronisława. Kuźnie prowadzili Bochniakowie , a później Brodowski Franciszek, następnie jego syn Jan a obecnie wnuk Andrzej Brodowski, naprawia głównie samochody. W okresie powojennym sytuacja materialna ludności we wsi była bardzo trudna, przeludnienie, małe gospodarstwa i brak możliwości zarobkowych.
Po wojnie zwłaszcza w latach 60-tych gdy rolnicy mieli więcej pieniędzy ze sprzedaży włókna, lnu i konopi oraz buraków cukrowych rozwinęła się produkcja cegły , która dawała zatrudnienie miejscowej ludności i dość dobrą jakość cegły. Na pograniczu Błażka i Moczydeł Nowych wbudowali cegielnię, Adamek i Paszkowski z Moczydeł Nowych. Ich udziały przejęli następnie Dziewa Edward z Błażka i Brodowski Jan z Batorza ostatnio Jaworski Józef z Błażka.
Drugą cegielnię posiadali na początku lat 60-tych: Skrzypek Stefan, Jagieło Aleksander i Sokół Ludwik. Ostatnio (lata 90-te XX w.) cegielnia ta była w posiadaniu Józefa Wiśniewskiego i Łatki Jana obaj z Błażka. Trzecia cegielnię wybudowali mieszkańcy Błażka Dycha Jan, Surma Paweł i Władysław Paszkowski. W stadium końcowym odkupili ją, p. Maszewski i Bigos z Kraśnika, a przystąpił do spółki Wiechnik Edward z Błażka. (zmarł nagle podczas palenia cegły w 1986 r.). Z tej cegielni w latach 70 – 80-tych XX w. pochodziła najlepsza cegła na terenie gminy.
Na początku lat 90-ch cegielnia zaprzestała produkcji z powodu choroby i śmierci najważniejszego udziałowca p. Maszewskiego z Kraśnika. Od połowy lat 90-tych funkcjonuje tartak u p. Jozefa Wiśniewskiego. Wybudowany także w tych latach młyn z walcami do produkcji mąki pytlowej jest nieczynny z powodu sporu udziałowców (Głaz, Wiśniewski).
Ostatnio po roku 2000 ruszyła produkcja doniczek na kwiaty u P. Miguta.. Od połowy lat 90-tych początkowo w remizie OSP a od stycznia 2006 r. we własnym budynku produkowane są cukierki przez firmę Smyla Jerzego z Błażka. Po likwidacji na początku lat 90-tych Spółdzielni Usług Rolniczych na bazie Kołka Rolniczego funkcjonuje firma handlowa p. Rząda z Bychawy , która zaopatruje rolników w nawozy, materiały budowlane i pasze.
Od 2000 roku z przerwami z istniejących zbiorników SUR firma Jerzego Krzysztonia ze Zdziłowic sprzedawała paliwo do ciągników i samochodów. Istnieją także firmy przewozowe prowadzone min. Przez: Jaworskiego Jozefa, Rugałę Sylwestra, którzy świadczą transport głównie przewozowy.
W miejscowości Błażek działają następujące firmy handlowe:
- H. Lenart, Sklep spożywczo-przemysłowy;
- J. Krzysztoń – sklep spożywczy;
- L. Spryszak – sklep wielobranżowy „Groszek” w remizie OSP;
- R. Dziewa – kawiarnia w budynku MBM;
- J. Smyl – pijalnia piwa oraz sklep spożywczy.
Największą firma produkcyjna w Błażku funkcjonująca od 1994 r jest Zakład Przetwórstwa Mięsnego Barbary Wereskiej z Batorza, który zajmuje się skupem i ubojem żywca i produkcja wędlin. Posiada własny sklep firmowy oraz drugi w Modliborzycach a także własny transport. Linia produkcyjna jest dostosowana do wymogów obowiązujących w UE. Zatrudnienie wynosi ok.20 osób.
Inwestycje – zakończenie budowy drogi do Szastarki w 1957 roku elektryfikacja wsi w 1967 roku ,budowa wodociągu wiejskiego w 1980 roku, telefonizacja wsi 1997 r., lata 1980-90
Błażek otrzymał połączenie drogami asfaltowymi z wszystkimi miejscowościami ościennymi wybudowany został chodnik . Remiza OSP wybudowana w roku 1967 została ostatnio adaptowana w roku 1992.
Aktualnie trwają prace modernizacyjne mające na celu rozbudowę sali widowiskowej wraz z zapleczem po kątem organizacji zabaw i imprez okolicznościowych. OSP w Błażku jest wyposażona w nowoczesny samochód bojowy oraz samochód lekki „Lublin 3” przeznaczony do celów operacyjnych
Od początku lat 80-tych wieś Błażek jest jedna z zamożniejszych wsi w gminie ,dzięki odpowiednim glebom do produkcji owoców miękkich , tj. malina, aronia, porzeczka czarna. Większość gospodarstw posiada kombajny do zbioru zbóż, w samochody osobowe wyposażona jest prawie każda rodzina, a większość z nich rozbudowuje lub buduje nowe większe mieszkania. Aktualnie wieś liczy 734 mieszkańców, zajmuje powierzchnię 970 ha.
